Η ορθοδοντική είναι επιστήμη η οποία έχει στόχο τη σωστή διευθέτηση των δοντιών και των γνάθων, σκοπεύοντας στην καλή λειτουργία του στόματος αλλά και την αισθητική αποκατάσταση του προσώπου. Ασκείται από ειδικά εκπαιδευμένους οδοντιάτρους, τους ορθοδοντικούς, οι οποίοι έχουν λάβει την ειδικότητα από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας.

Μια πολύ συχνή και σημαντική ερώτηση είναι «πότε θα πρέπει να αρχίζει μια ορθοδοντική θεραπεία», πράγμα το οποίο είναι διαφορετικό για κάθε περίπτωση και αποφασίζεται από τον ορθοδοντικό ανάλογα με το πρόβλημα που παρουσιάζεται. Η διάρκεια της θεραπείας έχει σχέση με τη βαρύτητα του προβλήματος.

Η πρώτη επίσκεψη σε ορθοδοντικό θα πρέπει να γίνεται μέχρι την ηλικία των 7 ετών και να μην αναμένεται η ολοκλήρωση της ανατολής των μόνιμων δοντιών, που συμβαίνει περίπου μέχρι την ηλικία των 12 ετών. Πολλές φορές η έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος οδηγεί στην καλύτερη αντιμετώπισή του χωρίς εξαγωγές μόνιμων δοντιών ή γναθοχειρουργικές επεμβάσεις. Επίσης, μπορεί να προγραμματισθεί η παρακολούθηση της κάθε περίπτωσης μέχρι να έρθει η κατάλληλη στιγμή για τη θεραπεία.

Οι περίοδοι του οδοντικού φραγμού είναι τρεις:

1. Νεογιλός (όπου όλα τα δόντια είναι νεογιλά)
2. Μικτός (όπου έχουμε πρώτα αλλαγή των προσθίων δοντιών επάνω και κάτω και ανατολή των πρώτων μονίμων γομφίων) και
3. Μόνιμος (όπου όλα τα δόντια έχουν αλλαχθεί και είναι μόνιμα)

Κατά την περίοδο του μικτού φραγμού μπορούμε να βοηθήσουμε – με τη χρήση ορθοδοντικών μηχανισμών – τη σωστή διευθέτηση των δοντιών, ώστε στο μόνιμο φραγμό να έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα.

Βέβαια αυτό μας οδηγεί στην επόμενη ερώτηση «αν γίνεται ορθοδοντική θεραπεία σε ενήλικες».

Μπορεί να γίνει ορθοδοντική παρέμβαση σε οποιαδήποτε ηλικία για αισθητικούς ή και για λειτουργικούς λόγους. Υπάρχουν σήμερα πολλών ειδών «διαφανείς» ορθοδοντικοί μηχανισμοί, που προσαρμόζονται στις αισθητικές ανάγκες των ενηλίκων ασθενών.

Τι είναι αυτό που θα πρέπει να μας ενεργοποιήσει ώστε να επισκεφθούμε ορθοδοντικό?

1. Αν υπάρχουν έξεις όπως ο θηλασμός του δαχτύλου ή η πίεση της γλώσσας ή του χείλους κατά την κατάποση (Έξεις: α) θηλασμός δαχτύλου ή πιπίλα, β) δάγκωμα χείλους, γ) εμβρυική κατάποση, δ) τρώει νύχια).
2. Αν υπάρχει στοματική αναπνοή (χείλη μονίμως ανοικτά, δυσκολία κατά την είσοδο και έξοδο του αέρα).
3. Αν παραμένουν νεογιλά δόντια στο στόμα πέρα από την ηλικία αλλαγής τους ή αν χαθούν πρόωρα λόγω τερηδόνας ή τραύματος.
4. Αν είναι πολύ συνωστισμένα τα δόντια ή αν υπάρχουν μεγάλα κενά ανάμεσα τους
5. Αν παρατηρούμε ασυμμετρίες στα δόντια και στο πρόσωπο ή αν οι γνάθοι δεν ταιριάζουν συμμετρικά.
6. Αν παρατηρούμε τρίξιμο των δοντιών (κυρίως στον ύπνο), αν κάνουν θόρυβο οι γνάθοι κατά τη μάσηση ή την ομιλία.
7. Μία ακόμη ανωμαλία είναι οι «σφιχτοί» χαλινοί των χειλιών ή και της γλώσσας
8. Τα χείλη πρέπει να είναι σε χαλαρή επαφή και όχι σε απόσταση.

Οι οδοντογναθικές ανωμαλίες μπορούν να δημιουργήσουν (ανάλογα με τη σοβαρότητά τους) προβλήματα στη λειτουργία του συστήματος δοντιών – γνάθων κατά τη μάσηση, την ομιλία ή την αναπνοή, αλλά και σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα εξαιτίας της κακής αισθητικής εμφάνισης.

Όταν υπάρχει συνωστισμός των δοντιών, έχουμε δυσκολία στον καθαρισμό τους και συνεπώς αποκτούν ευκολότερα τερηδόνες. Τα δόντια που έχουν μεγάλη οριζόντια πρόταξη κινδυνεύουν να σπάσουν σε κάποιο χτύπημα, καθώς κι εκείνα που δεν κλείνουν σωστά κινδυνεύουν από τις αυξημένες δυνάμεις της μάσησης να γίνουν ευαίσθητα ή να υπάρξουν βλάβες στην κροταφογναθική διάρθρωση.

Πόσο διαρκεί μια ορθοδοντική θεραπεία?

Η διάρκεια μιας θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα του υφιστάμενου προβλήματος και μπορεί η ενεργή φάση της να διαρκέσει από κάποιους μήνες μέχρι 2 χρόνια ή και περισσότερο. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη διάρκεια μιας θεραπείας είναι η καλή συνεργασία ορθοδοντικού και ασθενή (ειδικός ορθοδοντικός – συνεπής ασθενής) και η αντίδραση των δοντιών (που ποικίλει από οργανισμό σε οργανισμό).

Ο ασθενής πρέπει να είναι συνεπής στα ραντεβού του και να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του γιατρού για τη χρήση των ορθοδοντικών μηχανισμών και να έχει σωστή στοματική υγιεινή.

Υπάρχουν πολλά είδη ορθοδοντικών μηχανισμών, κυρίως όμως χωρίζονται σε κινητούς (μασελάκια) και ακίνητους (κολλητά σιδεράκια).

Όσον αφορά το θέμα αν οι ορθοδοντικοί μηχανισμοί προκαλούν τερηδόνα, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αν ο ασθενής βουρτσίζει σωστά και τακτικά και εμφανίζεται για έλεγχο σε τακτά χρονικά διαστήματα στον ορθοδοντικό, δεν πρόκειται να δημιουργηθούν προβλήματα.

 

 

Φωτεινή Παραλίκα

Ορθοδοντικός